13.04.12
Συνέντευξη στην εφημερίδα "Τα Νέα"
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΙΝΑ ΜΟΥΣΤΑΚΑ
" Ο «κουκουλονόμος» εξυπηρέτησε μη νομικές σκοπιμότητες "
Ο νόμος που ποινικοποιεί τη χρήση της κουκούλας «δεν κάλυψε κανένα κενό και εξυπηρέτησε μη νομικές σκοπιμότητες», όπως λέει η δικηγόρος κ. Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία πριν από λίγες ημέρες υπερασπίστηκε έναν από τους πρώτους συλληφθέντες που διώχθηκαν με βάση τον περίφημο «κουκουλονόμο». Οι δικαστές άφησαν ελεύθερους τους κατηγορούμενους, γεγονός που κατά την άποψή της δείχνει ότι η επίμαχη «νομοθετική επιλογή δεν βρήκε έρεισμα στη δικαστική συνείδηση».
Η ποινικοποίηση της κουκούλας, «εργαλείο» αντιμετώπισης φαινομένων βίας;
Πρόκειται για νόμο πολιτικά διαβλητό και συνταγματικά έκθετο. Δεν αποτελεί εργαλείο κατά της βίας αλλά κατά συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων.
Η ποινική αναβάθμιση των αδικημάτων από πλημμελήματα σε κακουργήματα είναι λύση στο πρόβλημα;
Τέτοιου είδους μέτρα αποτελούν πρόβλημα και όχι λύση.
Το νομοθέτημα της κουκούλας κουκουλώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα και συνταγματικά κατοχυρωμένα αγαθά;
Αναμφίβολα. Όταν το μαντίλι ή κασκόλ που φοράς σε μία συγκέντρωση, μπορεί να σε οδηγήσει ακόμη και στη φυλακή, διακυβεύεται και το δικαίωμα στη διαμαρτυρία και το δικαίωμα να προσδιορίζεις την προσωπικότητά σου και να επιλέγεις την ενδυμασία σου.
Είναι τυχαίο ότι προκάλεσε αντιδράσεις από τη συντριπτική πλειοψηφία του νομικού κόσμου;
Δείχνει την αυξημένη δημοκρατική ευαισθησία του νομικού κόσμου στην Ελλάδα.
Ακολουθεί ίχνη νόμων που ισχύουν στο εξωτερικό; Τα μηνύματα σε χώρες που έχουν ψηφιστεί αντίστοιχοι νόμοι, όπως η Γαλλία, είναι θετικά για την προστασία της έννομης τάξης;
Τα παραδείγματα αυτά του εξωτερικού είναι προς αποφυγή, όχι προς μίμηση.
Υπήρχε ανάγκη στη χώρα μας να ενισχυθεί το «νομικό οπλοστάσιο» προς αυτήν την κατεύθυνση;
Όχι. Αντίθετα, πρέπει να ενισχυθεί το νομικό πλαίσιο προστασίας της διαμαρτυρίας και απαγόρευσης της χρήσης, από αστυνομικούς, χημικών και βίας, που απειλούν τη ζωή και την υγεία.
Η θέσπιση του νόμου συνεπάγεται αντιμετώπιση των δραστών με δύο μέτρα και δύο σταθμά;
Όταν η... ενδυμασία του κατηγορουμένου (που δεν είναι αναγκαία και... δράστης) επιδεινώνει δραματικά την ποινική μεταχείρισή του, αναμφισβήτητα εισάγεται αντισυνταγματική διάκριση.
Μπορούν τέτοια μέτρα να λειτουργήσουν προληπτικά στον τομέα της εγκληματικότητας; Η αυστηρότερη ποινική μεταχείριση μπορεί να αποτρέψει τους επίδοξους δράστες;
Όχι. Με πρόσχημα την πρόληψη ή καταστολή της βιαιοπραγίας, αποτρέπεται και καταστέλλεται η πολιτική διαμαρτυρία
Είναι η φυλακή σε αυτές τις περιπτώσεις μέτρο καταστολής;
Είναι μέτρο αντιδημοκρατικό, ακραίο, εντελώς δυσανάλογο και αντισυνταγματικό.
Από τα πρώτα μέτρα που δρομολογούν τα συναρμόδια υπουργεία είναι η κατάργηση του νόμου. Η κίνηση αυτή δείχνει ότι ο νόμος είχε... χρεοκοπήσει από τη θέσπισή του;
Δείχνει ότι ο νόμος δεν κάλυψε κανένα κενό και εξυπηρέτησε μη νομικές σκοπιμότητες. Ελπίζω την κατάργηση να μη συνοδεύσουν αναβαπτισμένες παραπλήσιες διατάξεις...
Κατά μία άποψη με τον «μανδύα» του νόμου επιχειρείται να καλυφθεί η αδυναμία των διωκτικών αρχών να προχωρήσουν σε συλλήψεις. Η θέση σας;
Οι συλλήψεις δεν είναι ούτε έννομο αγαθό ούτε αυτοσκοπός.
Οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος διασφαλίζουν τα δικαιώματα των κατηγορουμένων ;
Δεν διασφαλίζουν καν τα δικαιώματα των... μη κατηγορουμένων, αφού καθιερώνουν τεκμήριο υποψίας και αφήνουν τον πολίτη εκτεθειμένο και ανασφαλή.
Πριν από λίγες μέρες είχαμε στην πράξη την πρώτη εφαρμογή του. Ποια η μεγαλύτερη αδυναμία του;
Το ότι επιστρατεύθηκε κατά της δίκαιης συλλογικής διαμαρτυρίας για τον θάνατο ενός ανθρώπου που καταγγέλθηκε ότι κακοποιήθηκε βάναυσα ενώ κρατείτο.
Εισάγεται από το παράθυρο η αρχή της συλλογικής ευθύνης;
Πλήττεται η ελευθερία συλλογικής διαμαρτυρίας, που βαφτίζεται «διατάραξη της ειρήνης» και διευκολύνεται η καταστολή των συλλογικών συγκεντρώσεων που προστατεύονται από το Σύνταγμα
Οι δικαστές που έκριναν τους πρώτους κατηγορούμενους τους άφησαν ελεύθερους. Η απόφασή τους, σε ανακριτικό έστω πεδίο, τι σηματοδοτεί ;
Ότι η νομοθετική επιλογή δεν βρήκε έρεισμα στη δικαστική συνείδηση. Και αυτό είναι παρήγορο και ελπιδοφόρο.
Από τις συζητήσεις με συναδέλφους σας στη Διεθνή Επιτροπή Νέων Ποινικολόγων, σε τι πιστεύετε ότι υπερτερεί η Ελληνική Δικαιοσύνη ;
Η Δικαιοσύνη διεθνώς, όπως και στην Ελλάδα, πάσχει σε ανεξαρτησία, ποιότητα και παρρησία. Υπερτερούμε ίσως στις φωτεινές εξαιρέσεις δικαστών που ευσυνείδητα αντιστέκονται στην πλήρη ισοπέδωση της δικαστικής λειτουργίας.
Πού χρειάζεται να γίνουν περισσότερα βήματα;
Παντού. Η κατάσταση της Ελληνικής Δικαιοσύνης προσβάλλει και εμάς και τον νομικό πολιτισμό.
Διεθνώς οι κατακτήσεις στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκονται σε υποχώρηση;
Ναι, και αυτό αποτελεί πολιτισμική αναδίπλωση, πλήγμα στη δημοκρατία και τον ανθρωπισμό.
Στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθετούνται οδηγίες που αλλάζουν τις εγγυήσεις δίκαιης δίκης;
Τέτοιες οδηγίες, προερχόμενες από εκτελεστικά όργανα, στερούνται δημοκρατικής και συνταγματικής νομιμοποίησης.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Να αντιστεκόμαστε. Να μη δεχόμαστε εν σιωπή την παραβίαση των κεκτημένων δικαιωμάτων μας και να αντιδρούμε όταν διώκονται άδικα αδύναμοι συνάνθρωποί μας.